Stord fjellsameige

I følgje Stord bygdebok har Stordafjellet vore nytta til beite så lenge det har vore bønder på Stord, og har alle dagar hatt mykje å seie for jordbruket på Stord. Fjellbeitet vart tidlegare nytta mykje betre enn det ein no gjer, og betydde meir for gardsdrifta før enn no. Beitet var reinare for brake og andre vekster. Ein hadde tidlegare både sauer og kyr på beite i fjellet.

For å få plan i beitinga og sauesankinga fastsette heradsstyret kor tidleg om våren ein hadde lov å sleppa sauene til fjells, og kva tid dei skulle heim att. Så snart beitet i fjellet vart grønt, vart sauene jaga til fjells. Ein hadde til merke at når snøfonnene i Fossabrekko var borte om våren kunne ein sleppa smalen til fjells. For å hindre at nokon sleppte dauene til fjells for tidleg, fastsette storskiftet at ingen hadde lov å nytta fjellbeitet før 15. mai. For Nordbygdo var samledagen 29. september (mikkels-messe), og for Sørbygda laurdagen føre dette. Nordbygdarane samla og skilde sauene på Eskelansstølen og sørbygdarane på Stuagjerdet. Kvar gardsbruk hadde kvart sitt krøtermerke, og det var såleis enkelt å skilje sauene i frå kvarandre i sanke-gardane. Sankedagane var mest som marknadsdagar, med mange folk, sal av varer og sauer.  

Før, som no, hadde kvar sin saueflokk sin eigen gong i fjellet – eit avgrensa område dei heldt seg som sommaren. Flokkane held seg stort sett for seg sjølve utan å blande seg med kvar andre.